النقطة الحاسمة لفهم كلمة **"إسرائيل"** هي **العلامة التصويرية (الديترميناتيف)** التي استخدمها الكاتب المصري بعد الاسم.
* في النص الهيروغليفي، كلمة **"إسرائيل"** تأتي مسبوقة بعلامات صوتية، ثم في النهاية تُختم بـ **الديترميناتيف الخاص بالشعوب**:
👉 رجل + امرأة + ثلاثة خطوط أفقية.
* هذا الديترميناتيف لا يُستخدم للمدن أو للأراضي، بل حصراً **للجماعات البشرية** أو **الشعوب البدوية أو غير المستقرة**.
* بينما عند ذكر أسماء أخرى في نفس اللوحة
(مثل **أشقلون** و**جَزْر** و**كنعان**) فإنها تُكتب مع **ديترميناتيف المدينة (الدائرة مع علامة المركز)
أي تُصنَّف كمدن أو أراضٍ.
إذن:
✅ العلامة الفارقة هي الديترميناتيف **👨👩👧 + ///** الذي يحدد "إسرائيل" كشعب أو جماعة بشرية متنقلة، لا كأرض جغرافية.
: **لوحة مرنبتاح** (المعروفة أيضًا بـ "لوحة إسرائيل" أو "لوحة النصر")، وهي لوح حجري عُثر عليه في طيبة (الأقصر الآن) من عهد الملك الفرعوني **مرنبتاح بن رمسيس الثاني** (الأسرة التاسعة عشرة، حوالي 1208 ق.م).
النص مكتوب بالهيروغليفية، وأهميته أنه يذكر لأول مرة اسم "إسرائيل" في نص مصري قديم.
في هذه الحلقة الجديدة من "نصوص تحت المجهر"، نقترب أكثر من لحظة فارقة في قصة الخلق كما تصورها التوراة: اليوم الخامس. يوم فاضت فيه المياه بكائنات حية، وملأت الطيور الفضاء، وهو ما يطرح تساؤلات عميقة حول ترتيب الخلق، ومصدر الحياة، وارتباطها بالماء. فهل تتطابق هذه الصورة مع القرآن؟ وهل تطرقت الأناجيل لهذه المرحلة؟
---
**أولًا: رواية التوراة – سفر التكوين (الإصحاح الأول: 20-23):**
> "وقال الله: لتفضِ المياه زحافاتٍ ذات نفس حيّة، وليطر طير فوق الأرض على وجه جلد السماء. فخلق الله التنانين العظام، وكل ذوات الأنفس الحية الدبابة التي فاضت بها المياه كأجناسها، وكل طائر ذي جناح كجنسه. ورأى الله ذلك أنه حسن. وباركها الله قائلًا: أثمري واكثري واملإي المياه في البحار، وليكثر الطير على الأرض. وكان مساءٌ وكان صباحٌ: يومٌ خامس."
🔹 وفق هذا النص، يختص اليوم الخامس بخلق:
* الكائنات البحرية بجميع أنواعها.
* الطيور التي تطير فوق الأرض.
* التنانين العظام، وهي مخلوقات غامضة يرد ذكرها في التوراة دون توضيح طبيعتها بدقة.
🌀 **ملاحظة حول التنانين العظام:**
كلمة "التنانين" (بالعبرية: תנינים) تُستخدم في العهد القديم أحيانًا للإشارة إلى مخلوقات بحرية ضخمة، وقد تكون رمزية أو أسطورية أو تشير لحيوانات منقرضة كالزواحف البحرية. ويثير هذا تساؤلات حول ما إذا كان النص يتحدث عن مخلوقات حقيقية أم مجازية.
ويلاحظ أيضًا أن الكائنات البرية (كالزواحف والبهائم) لم تُخلق بعد، بل ستأتي في اليوم السادس.
---
**ثانيًا: الملاحظات على النص التوراتي:**
* يعيد النص استخدام عبارة "كأجناسها"، وهي لا تشير إلى الذكر والأنثى، بل إلى تنوع الأنواع.
* النص لا يُظهر علاقة مباشرة بين الماء ونشأة الحياة، رغم أن الكائنات خرجت من الماء.
* لا يُذكر أي تفصيل علمي عن آلية نشوء الحياة في الماء أو الهواء، أو كيف فاضت المياه بها.
---
**ثالثًا: القرآن الكريم – الماء أصل الحياة:**
❶ في مقابل الرواية التوراتية، يركز القرآن بشدة على عنصر الماء كمصدر لكل الكائنات الحية:
في سفر التكوين، كان اليوم الخامس هو أول يوم يظهر فيه "البركة" من الله:
"وباركها الله قائلًا: اثمري واكثري واملئي المياه في البحار، وليكثر الطير على الأرض."
(تكوين 1: 22)
هذه هي البركة الأولى في الكتاب، وجاءت للكائنات التي لا تمشي على الأرض، بل تسبح وتطير.
فلماذا لم تسبقها بركة للنباتات في اليوم الثالث؟
هل البركة هنا مرتبطة بالحركة؟
في المقابل، نجد في القرآن أن البركة ارتبطت بـ "الأرض" لا بـ"الكائنات":
"وجعل فيها رواسي من فوقها وبارك فيها وقدّر فيها أقواتها..."
(فصلت 10)
فالبركة في النص القرآني جاءت للأرض نفسها، بينما في التوراة نُقلت مباشرة إلى الكائنات الحية في اليوم الخامس
**خامسًا: غياب الرواية البيئية في الأناجيل:**
كما في الحلقات السابقة، لا نجد في الأناجيل الأربعة أي إشارة إلى قصة خلق الطيور أو الكائنات البحرية، أو لدور الماء في الحياة.
---
**النتيجة المقارنة:**
---
**الخاتمة:**
في اليوم الخامس من رواية التوراة، 7 اليوم الخامس كشف عن أمرين:
ظهور أول حياة متحركة.
وأول بركة.
نرى بداية خلق الكائنات الحية في الماء والسماء، بما في ذلك مخلوقات غامضة مثل التنانين العظام، ولكن دون شرح لآليات الحياة أو ارتباطها بالماء.
أما القرآن، فلا يذكر ترتيبًا يوميًّا، لكنه يُقدّم تصورًا علميًا وبيئيًا بالغ الدقة عن الحياة، يُظهر أن الماء هو أصل الخلق، وأن الحياة تبدأ من قطرة مطر، وتهتز لها الأرض.
أما في الأناجيل فموضوع اليوم غائب تماما "الغياب سببه تركيز الأناجيل على السيرة والخلاص وليس على الخلق الكوني."
**تأمل كيف تتحول الأرض الصامتة إلى كائن نابض، حين تمسها نعمة الماء...**
---
# **Episode 5 – The Fifth Day: Life Overflowed from Water**
In this new episode of *“Texts Under the Microscope”*, we move closer to a pivotal moment in the story of creation as described in the Torah: the fifth day.
A day when waters teemed with living creatures, and birds filled the sky.
This raises profound questions about the order of creation, the source of life, and its intimate connection with water.
Do these images align with the Qur’an? And do the Gospels mention this stage at all?
---
### **1. The Torah Narrative – Genesis 1:20-23**
> *“And God said, Let the waters bring forth abundantly the moving creature that hath life, and fowl that may fly above the earth in the open firmament of heaven.
> And God created great sea-monsters, and every living creature that moveth, which the waters brought forth abundantly, after their kind, and every winged fowl after its kind.
> And God saw that it was good.
> And God blessed them, saying: Be fruitful, and multiply, and fill the waters in the seas, and let fowl multiply in the earth.
> And there was evening and there was morning, a fifth day.”*
🔹 According to this text, the fifth day is marked by the creation of:
* All sea creatures.
* Birds flying above the earth.
* The *great sea-monsters* (“תנינים” *tanninim* in Hebrew), mysterious beings whose nature is left undefined.
🌀 **Note on the “Great Sea-Monsters”:**
The Hebrew word *תנינים* (*tanninim*) is used elsewhere in the Old Testament for giant sea creatures, sometimes symbolic, sometimes mythological, possibly pointing to extinct marine reptiles.
It is also noteworthy that land creatures (beasts, cattle, creeping things) are not created yet — they come on the sixth day.
---
### **2. Observations on the Torah Text**
* The repeated phrase *“after their kind”* emphasizes diversity of species, not male and female.
* The text does not connect water directly to the *origin* of life, though the creatures emerge from it.
* No scientific detail is offered on *how* life teemed in water or air.
---
### **3. The Qur’an – Water as the Origin of Life**
In contrast, the Qur’an strongly emphasizes water as the seed of all living beings:
**عنوان الحلقة الرابعة:** اليوم الرابع: من أين جاء النور قبل الشمس؟
**الافتتاحية:**
في هذه الحلقة من سلسلة "نصوص تحت المجهر"، ننتقل إلى اليوم الرابع من رواية الخلق كما ورد في التوراة، حيث تظهر الشمس والقمر والنجوم لأول مرة. وهنا يثور سؤال منطقي وعلمي عميق: **إذا كانت الشمس قد خُلقت في اليوم الرابع، فما مصدر النور في الأيام الثلاثة الأولى؟** وهل يقدّم القرآن رواية أكثر اتساقًا؟ وماذا عن الأناجيل؟
---
**أولًا: رواية التوراة – سفر التكوين (الإصحاح الأول: 14-19):**
> وقال الله: «لتكن أنوارٌ في جلد السماء لتفصل بين النهار والليل، وتكون لآياتٍ وأوقاتٍ وأيامٍ وسنين. وتكون أنوارًا في جلد السماء لتنير على الأرض». وكان كذلك. فعمل الله النورين العظيمين: النور الأكبر لحُكم النهار، والنور الأصغر لحُكم الليل، والنجوم. وجعلها الله في جلد السماء لتنير على الأرض، ولتحكم على النهار والليل، ولتفصل بين النور والظلمة. ورأى الله ذلك أنه حسن. وكان مساءٌ وكان صباحٌ: يومٌ رابع.
* وفق هذا النص: الشمس والقمر والنجوم لم تُخلق إلا في اليوم الرابع.
* لكن في اليوم الأول قال: "ليكن نورٌ، فكان نورٌ"، أي أن النور كان موجودًا قبل الشمس.
**❖ ملاحظة منطقية هامة:**
نص التوراة يقول إن الشمس والقمر والنجوم خُلقت في اليوم الرابع لتفصل بين النور والظلمة وتحدد الأوقات. لكن الفصل بين النور والظلمة قد حدث بالفعل في اليوم الأول:
> "فصل الله بين النور والظلمة، ودعا النور نهارًا، والظلمة دعاها ليلًا."
✴️ إذن، نُسِبت وظيفة لأجرام سماوية قبل أن تُخلق، وهو ما يُضعف التناسق الزمني داخل الرواية التوراتية.
---
**ثانيًا: هل يكفي التفسير لحل التناقض؟**
قد حاول بعض مفسري اليهود، مثل راشي، تفسير هذه الإشكالية بالقول إن النور الأول كان "نورًا خاصًا"، خلقه الله في البداية ثم خزنه للصالحين في الآخرة. يُسمى هذا النور في التراث اليهودي "النور المخزون" (האור הגנוז).
وذهب آخرون إلى أن هذا النور لم يكن فيزيائيًا، بل نورًا معنويًا أو روحيًا، أو أن الفصل بين النور والظلمة كان رمزيًا، لا فيزيائيًا.
ولكن كل هذه المحاولات جاءت بعد قرون من كتابة النص، ولا تنبع من النص ذاته. بل تُعد تأويلًا متأخرًا لإنقاذ النص من التناقض الظاهر.
👉 المقارنة المنصفة يجب أن تكون بين **النصوص نفسها**، لا بين النص وتأويل لاحق يحاول إنقاذه.
---
**ثالثًا: التوراة تحصر وظيفة الأجرام السماوية – والقرآن يوسّعها:**
التوراة حصرت دور الشمس والقمر والنجوم في وظائف محدودة:
* الفصل بين النهار والليل.
* تحديد الآيات والمواسم والأيام والسنين.
* إنارة الأرض.
❗لم تُذكر أي وظائف فيزيائية أو حياتية أو جمالية لهذه الأجرام.
| الشمس مخلوقة في اليوم الرابع | ✅ نعم | ❌ لا تحديد يوم | ❌ لا توجد رواية |
| النور قبل الشمس | ✅ نعم | ❌ لا ذكر له | ❌ |
| الفرق بين ضياء ونور | ❌ لا | ✅ نعم | ❌ |
| وظيفة النجوم | ❌ لا تذكر | ✅ مفصلة | ❌ |
| تحديد الزمن والفصول | ✅ نعم | ✅ نعم | ❌ |
| التفريق بين الكواكب والنجوم | ❌ لا | ✅ نعم | ❌ |
---
**الخاتمة:**
في اليوم الرابع من التوراة، نجد تناقضًا واضحًا بين وجود نور قبل الشمس، دون توضيح كافٍ. بينما يُقدّم القرآن وصفًا متسقًا علميًّا: الشمس مصدر للضياء (الضوء والحرارة)، القمر نور، والنجوم أدوات هداية وزينة، دون تضارب في الترتيب.
القرآن لا يكتفي بسرد الخلق… بل يشرح وظائف الكون بلغة يفهمها العلم والعقل معًا.
**فتأمل.**
---
### ترجمة إنجليزية:
**Episode Title:** Day Four: Where Did the Light Come From Before the Sun?
**Introduction:**
In this episode of "Texts Under the Microscope", we move to the fourth day of the creation narrative in the Torah, where the sun, moon, and stars appear for the first time. A deep logical and scientific question arises: *If the sun was created on the fourth day, what was the source of light during the first three days?* Does the Qur’an offer a more coherent account? And what about the Gospels?
**Torah Narrative – Genesis 1:14-19:**
God said: “Let there be lights in the expanse of the heavens to separate day from night, and let them be for signs and seasons and days and years. Let them be lights in the expanse of the heavens to give light upon the earth.” And it was so. God made the two great lights—the greater light to rule the day and the lesser light to rule the night—and the stars. And God set them in the expanse of the heavens to give light on the earth, to rule over the day and over the night, and to separate the light from the darkness. God saw that it was good. And there was evening and there was morning—the fourth day.
* According to this, the sun, moon, and stars were not created until day four.
* But on the first day, God said: “Let there be light,” and there was light.
**Key Logical Note:**
The Torah says the celestial bodies were made to separate light from darkness and to define time—but that separation had already occurred on day one.
→ This assigns a function to objects before they were even created, raising concerns about internal consistency.
**Is Interpretation Enough to Resolve It?**
Some Jewish commentators, like Rashi, suggested that the first light was a "special light" (or ha'or hagenuz), created by God and reserved for the righteous in the afterlife. Others say it was symbolic or spiritual.
These interpretations are later additions, not found in the original text—thus an attempt to rescue it from contradiction.
A fair comparison must be between **original texts**, not their evolving interpretations.
**Torah vs Qur’an – The Functions of Celestial Bodies:**
The Torah assigns limited roles:
* Separation of day and night.
* Time measurement.
* Lighting the earth.
The Qur’an, however, presents broader and more precise roles:
* The **sun**: a source of light and heat (diyaa’).
* The **moon**: a reflected light (noor), helpful for tracking time.
* The **stars**: serve at least three functions:
* Beauty of the sky.
* Navigational markers.
* Instruments against devils.
Moreover, the Qur’an distinguishes between stars (self-luminous) and planets (reflective), aligning with modern astronomy.
**The Qur’anic Approach: Scientific and Semantic Precision**
The Qur’an does not detail the days of creation like the Torah but emphasizes function:
> "He made the sun a radiance and the moon a light..." \[Yunus: 5]
> "Each flows for an appointed term..." \[Luqman: 29]
> "We made the night and day two signs..." \[Isra’: 12]
No mention of a pre-sun light exists in the Qur’an.
**Absence of Cosmological Account in the Gospels**
As in previous episodes, the Gospels start with Jesus or John—not with the creation.
| Sun on day four | ✅ Yes | ❌ Not stated | ❌ Not present |
| Light before sun | ✅ Yes | ❌ No | ❌ |
| Distinction between light types | ❌ No | ✅ Yes | ❌ |
| Star functions detailed | ❌ No | ✅ Yes | ❌ |
| Time calculation | ✅ Yes | ✅ Yes | ❌ |
| Star vs planet distinction | ❌ No | ✅ Yes | ❌ |
**Conclusion:**
The Torah presents light before the sun without explanation, while the Qur’an offers a coherent scientific perspective: the sun as the source of heat and light, the moon as reflective, and the stars with functional roles—without conflict in the timeline.
---
### תרגום לעברית (Hebrew Translation):
**כותרת הפרק:** היום הרביעי: מאין הגיע האור לפני השמש?
**פתיח:**
בפרק זה של הסדרה "טקסטים תחת המיקרוסקופ", אנו עוברים ליום הרביעי בסיפור הבריאה שבתורה, בו מופיעים לראשונה השמש, הירח והכוכבים. עולה כאן שאלה מדעית ולוגית עמוקה: *אם השמש נבראה ביום הרביעי – מה היה מקור האור בשלושת הימים הראשונים?* האם הקוראן מציג סיפור עקבי יותר? ומה עם הברית החדשה?
* לפי הטקסט – השמש, הירח והכוכבים נבראו רק ביום הרביעי.
* אך כבר ביום הראשון נאמר: "יְהִי אוֹר, וַיְהִי אוֹר".
**הערה לוגית חשובה:**
התורה טוענת שהמאורות נועדו להבדיל בין אור לחושך, אך ההבדלה כבר נעשתה ביום הראשון. כלומר, שויך תפקיד לגופים שטרם נבראו – דבר הפוגע בעקביות הכרונולוגית של הסיפור.
**האם פרשנות מספקת?**
פרשנים יהודים, כמו רש"י, טענו שהאור הראשון היה "אור גנוז" שהוכן לצדיקים לעתיד. אחרים ראו בו אור סמלי או רוחני. אך כל אלו אינם טקסטואלים – אלא ניסיונות מאוחרים לפתור סתירה.
**השוואת תפקידי המאורות:**
בתורה:
* הבחנה בין יום ולילה
* קביעת זמנים
* הארה כללית
בקוראן:
* השמש – מקור של אור וחום (ضياء)
* הירח – אור מוחזר (نور)
* הכוכבים – לקישוט, ניווט, והגנה מפני שדים
הקוראן גם מבחין בין כוכבים (גופים בוערים) לכוכבי לכת (מחזירי אור) – דבר המתיישב עם מדע מודרני.
**הגישה הקוראנית: מדויקת מדעית ולשונית**
> "הוא אשר עשה את השמש לזרוח ואת הירח לאור..." \[יונס: 5]
> "ושני המאורות נעים לפי סדר קבוע..." \[לוקמאן: 29]
> "ועשינו את הלילה והיום לאותות..." \[الإسراء: 12]
הקוראן אינו מציין אור קודם לשמש.
**הברית החדשה – אין תיאור קוסמולוגי**
כמו בפרקים הקודמים – הברית החדשה מתחילה בישוע או יוחנן, לא בסיפור בריאה.
| שמש ביום הרביעי | ✅ כן | ❌ לא מצוין | ❌ לא מופיע |
| אור לפני השמש | ✅ כן | ❌ לא מוזכר | ❌ |
| הבחנה בין סוגי אור | ❌ לא | ✅ כן | ❌ |
| תפקידי כוכבים | ❌ לא | ✅ כן | ❌ |
| חישוב זמן | ✅ כן | ✅ כן | ❌ |
| הבחנה כוכבים/כוכבי לכת | ❌ לא | ✅ כן | ❌ |
**סיום:**
התורה מציגה אור קודם לשמש, אך ללא הסבר ברור. הקוראן, לעומת זאת, מציע תיאור מדויק והרמוני – שמש כמקור אור וחום, ירח כמחזיר אור, וכוכבים בעלי תפקידי יופי, ניווט והגנה – ללא סתירה בטיימליין.
من إنزال المطر، إلى تفاعل التربة، إلى اخضرار النبات،
إلى تكوّن الثمار، ثم اصفرارها، ثم فَناءها...
ويتجاوز ذلك إلى **تمييز البحرين، وصوتِ الرعد، ولونِ النبات، وحركة الأرض**...
وكلّ هذا لا يأتي من فمِ عالمِ طقسٍ أو فلك،
بل من نبيٍّ أمّيٍّ عاشَ في الصحراءِ، ويُتّهم بأنه ألّفَ هذا الكتاب!
فـ **تأمّل.**
---
شكرًا للتوضيح. إليك ترجمة الحلقة الثالثة (النور قبل الشمس) إلى اللغتين الإنجليزية والعبرية مع الوصف الكامل، مع الحفاظ على الحياد والاختصار ضمن 5000 حرف تقريبًا.
---
### 🌍 English Translation – Episode 3: Light Before the Sun?
**Introduction:**
In this episode of "Texts Under the Microscope," we examine a major textual and scientific question:
If the sun was created on the fourth day in Genesis, what was the source of light before that?
Does the Qur'an offer a more coherent narrative? What about the Gospels?
---
**1. Genesis Account – Day Four (Genesis 1:14–19):**
> "Then God said, ‘Let there be lights in the sky to separate day from night...’ So God made two great lights: the greater light to govern the day, and the lesser light to govern the night. He also made the stars... And there was evening, and there was morning—the fourth day."
⚠️ According to this, the sun, moon, and stars were created on Day 4.
But on Day 1: “Let there be light, and there was light.”
So, **light existed before the sun**, raising a scientific concern.
---
**2. Logical Gap:**
If the sun governs the day, how was “day and night” already happening on Day 1?
Assigning functions to yet uncreated celestial bodies weakens internal consistency.
---
**3. Jewish Explanations:**
Some rabbis (e.g., Rashi) claimed this first light was a “special” hidden light for the righteous—“Or HaGanuz” (האור הגנוז).
Others say it was spiritual or symbolic light.
But all of these are post-textual interpretations that attempt to resolve the contradiction retroactively.
---
**4. Genesis: Narrow Functions for Celestial Bodies:**
Genesis limits the roles of the sun, moon, and stars to timekeeping and lighting.
No mention of heat, life support, or navigation.
---
**5. Qur’an: Broader and More Accurate Functions:**
The Qur’an expands their cosmic roles:
* The **sun** gives “ḍiyā’” = light + heat
“He made the sun a radiance and the moon a light...” \[Yunus 10:5]
* The **moon** reflects light (no heat).
* The **stars** serve as:
* Decoration \[Al-Mulk 67:5]
* Navigation \[An-Nahl 16:16]
* Defense from devils \[Al-Mulk 67:5]
* Differentiates between “stars” (self-luminous) and “planets” \[As-Saffat 37:6].
👉 The Qur'an gives scientific precision unmatched in Genesis.
---
**6. Qur’an – Day/Night Not Linked to Creation Order:**
No mention of “light before sun.” Instead:
> “We made the day and night as two signs…” \[Al-Isra 17:12]
> “The sun and moon follow precise calculations…” \[Rahman 55:5]
> “He subjected the sun and moon, each running for a fixed term…” \[Luqman 31:29]
🌞 The sun = source of heat and light
🌙 The moon = reflected light
🌌 The night and day are natural consequences, not tied to delayed creation.
---
**7. Gospels:**
As before, the Gospels offer no creation sequence.
John 1:1–3 speaks in abstract terms: “In the beginning was the Word...”
No mention of light, sun, or chronology of creation.
---
**Conclusion:**
Genesis shows a temporal inconsistency: light appears before the sun, yet the sun is later tasked with producing it.
The Qur’an avoids this by presenting celestial functions with scientific coherence:
Sun = heat/light, moon = reflected glow, stars = decoration and guidance.
No contradictions, no retroactive justifications—only a seamless harmony.
**Reflect.**
---
### 🇮🇱 תרגום לעברית – פרק 3: אור לפני השמש?
**פתיחה:**
בפרק זה מתוך הסדרה "טקסטים תחת המיקרוסקופ", נבחן שאלה לוגית ומדעית מרכזית:
אם השמש נבראה ביום הרביעי, מהו מקור האור בשלושת הימים הראשונים?
האם הקוראן מציג גרסה קוהרנטית יותר? ומה אומרים הברית החדשה?
---
**1. סיפור בראשית – יום רביעי (בראשית א:14–19):**
> "ויאמר אלוהים: יהי מארות ברקיע השמים... ויעש אלוהים את שני המארות הגדולים... ויהי ערב ויהי בוקר – יום רביעי."
⚠️ לפי הסיפור, השמש, הירח והכוכבים נבראו ביום הרביעי.
אבל ביום הראשון: "יהי אור – ויהי אור".
כלומר, **אור קדם לשמש** – מה שמעורר קושי מדעי.
---
**2. בעיה לוגית:**
אם השמש שולטת ביום, איך כבר היו "יום ולילה" ביום הראשון?
השימוש בגופים שלא נבראו עדיין – יוצר אי-עקביות ברצף.
---
**3. פרשנויות יהודיות:**
חלק מהמפרשים (כמו רש"י) טענו שהאור הראשון היה אור עליון גנוז לצדיקים – "האור הגנוז".
אחרים אמרו שמדובר באור רוחני או סמלי.
אולם אלה פרשנויות מאוחרות – לא מהטקסט המקורי.
---
**4. תפקידי המאורות בתורה – מוגבלים:**
התורה מייחסת לשמש ולכוכבים תפקידים של הפרדת זמן והארת הארץ –
ללא אזכור של חום, חיים, או תפקוד קוסמי רחב יותר.
---
**5. הקוראן – תפקוד רחב ומדויק יותר:**
* **שמש** – מקור חום ואור (ضياء)
* **ירח** – אור קר (نور)
* **כוכבים** –
* לקישוט \[الملك 5]
* לניווט \[النحل 16]
* כנגדם למזיקים \[الملك 5]
הקוראן אף מבדיל בין **כוכבים** (מאירים) ל**כוכבי לכת** (מחזירי אור) \[الصافات 6]
---
**6. ללא סתירה בקוראן:**
> "השמש והירח לפי חשבון..." \[الرحمن 5]
> "הוא שסובב את השמש והירח..." \[لقمان 29]
> "עשינו את הלילה והיום – אותות..." \[الإسراء 12]
✔️ אין אור לפני שמש
✔️ הכול פועל בהרמוניה עם חוקי הטבע
---
**7. הברית החדשה:**
כמו בפרקים הקודמים – אין סיפור בריאה מסודר.
רק אמירה כללית ביוחנן א: "בראשית היה הדבר..."
ללא אור, שמש או סדר.
---
**סיכום:**
בתורה: אור נברא לפני השמש – סתירה לוגית.
בפרשנות – נסיונות הצלה מאוחרים.
בקוראן: סיפור עקבי ומדויק – תפקוד המאורות מוסבר, תיאום עם המדע.
**הקוראן לא רק מספר – הוא מדבר בשפת המדע.**
**התבונן.**
---
هل ترغب بالحلقة التالية مترجمة أيضًا؟
**عنوان الحلقة الثالثة:** النبات قبل الشمس؟ مقارنة علمية ونصوصية بين التوراة والقرآن والإنجيل
**الافتتاحية:**
في هذه الحلقة من سلسلة "نصوص تحت المجهر"، نقف أمام واحدة من أكثر المفارقات إثارة: كيف نمت النباتات في التوراة قبل أن تُخلق الشمس؟ ولماذا لا يقع القرآن في هذه الإشكالية؟ وماذا عن الأناجيل، هل تحدّثت أصلًا عن الخلق؟
---
**أولًا: رواية التوراة – سفر التكوين (الإصحاح الأول):**
* في اليوم الثالث:
> "وقال الله: لتُنبت الأرض عشبًا وبقلًا يبزر بذرًا، وشجرًا ذا ثمر يعمل ثمرًا كجنسه..."
* في اليوم الرابع:
> "وقال الله: لتكن أنوار في جلد السماء... فعمل الله النورين العظيمين، النور الأكبر لحكم النهار..."
\=> أي أن النبات وُجد قبل الشمس، وهو ما يثير تساؤلًا علميًّا جوهريًّا: **كيف نمت النباتات دون ضوء؟ ودون حرارة؟**
**محاولة التبرير اليهودية:** بعض المفسرين اليهود قالوا إن "نور اليوم الأول" كان كافيًا، لكن مصدره مجهول، ولم يرتبط بأي نظام بيئي. كما أنهم غفلوا عن أهمية الحرارة التي توفرها الشمس، وهي عنصر أساسي في عملية الإنبات والإزهار.
---
**ثانيًا: القرآن الكريم – ترتيب دقيق متناسق:**
القرآن لم يسرد أيام الخلق بشكل متتابع كالتوراة، لكنه وزع إشارات دقيقة في مواضع مختلفة، تُظهر توافقًا مدهشًا مع الواقع والعلم:
| تنوع الأرض والبحار | ❌ لا | ✅ متنوع تفصيليًا | ❌ |
---
**الخاتمة: القرآن لا يروي فقط… بل يُحيي**
بينما تصف التوراة النباتات ككائنات وُجدت قبل الضوء والحرارة، يُقدّم القرآن دورةً حيّة دقيقة للنبات: من ماء المطر، إلى اهتزاز التربة، إلى خضرة الأوراق، إلى تكوّن الثمار، إلى الذبول.
والقرآن لا يتوقّف عند الظاهر، بل يلفت النظر إلى: **حرارة الشمس، لون النبات، حركة التربة، صوت الرعد، تمييز البحار**…
كل ذلك يُقال لا على لسان عالم زراعة أو طقس، بل على لسان نبيّ أمّيّ عاش في صحراء، ويُتّهم بأنه ألّف هذا الكتاب!
🎯 في الحلقة القادمة نكمل مع اليوم الثالث من سفر التكوين:
> تتجمّع المياه، وتظهر اليابسة، وتخرج النباتات والثمار من الأرض.
وسنطرح أسئلة جديدة:
🌊 هل خُلِق الماء قبل اليابسة؟
🌱 وكيف ظهرت النباتات قبل الشمس في التوراة؟
📖 وهل ذكر القرآن هذا الترتيب؟
✝️ وماذا عن الإنجيل… هل تحدّث عن التفاصيل؟
تابعونا في *نصوص تحت المجهر*…
لأنّ النصوص ما زالت تحمل أسرارًا… وما زالت تحت التحليل.
---
## 🇬🇧 **English Translation (Episode 2)**
We are here in *Texts Under the Microscope*, trying to understand sacred texts with an open mind—without attack or flattery.
Our goal is to read, compare, and reflect together.
We begin our journey with the first day of creation,
and see how each sacred tradition described the moment of beginning.
---
## 📖 **Torah – Genesis 1:1–5**
"In the beginning God created the heavens and the earth. The earth was formless and empty, darkness was over the surface of the deep, and the Spirit of God was hovering over the waters.
And God said, 'Let there be light,' and there was light.
God saw that the light was good, and He separated the light from the darkness.
God called the light 'day,' and the darkness He called 'night.'
And there was evening, and there was morning – the first day."
On the first day, we see that God created light and called it “day.”
Darkness, which already existed alongside the formless earth, He called “night.”
God separated the two—but the method of separation is not mentioned.
---
## 📖 **Day Two – The Firmament and the Waters**
"And God said, 'Let there be a firmament in the midst of the waters, and let it divide the waters from the waters'... And God called the firmament 'Heaven.'"
(Genesis 1:6–8)
On the second day, God created something called the “firmament” – in Hebrew, *Raqia*.
This firmament was like a solid dome separating two types of water:
* Waters below the dome (seas, rivers)
* Waters above the dome – a vast upper ocean above the sky
Biblical scholars explain that this firmament was part of the ancient cosmology:
Earth, waters, a dome, and more waters above.
---
## 📖 **Qur’an – Surah Fussilat (41:11–12)**
"Then He turned to the heaven when it was smoke and said to it and to the earth, ‘Come, willingly or unwillingly.’ They said, ‘We come willingly.’
So He completed them as seven heavens in two days and revealed in every heaven its command. And We adorned the lowest heaven with lamps and protection. That is the determination of the Mighty, the Knowing."
In the Qur’an, the scene is different.
The sky was not ready at the start—it was “smoke,” perhaps a gas or unstable matter.
In other verses, such as:
"He created for you all that is on earth, then turned to the sky..."
(Al-Baqarah: 29)
It is clear the earth was created before the heavens were fully formed.
The word *“istawā”* doesn’t imply a physical movement,
but a transition from creation to organization—since God is beyond time and space.
As for "Come, willingly or unwillingly," it’s not a threat,
but a symbolic presentation of two paths:
* Obedience without the burden of moral responsibility
* Or, assignment with responsibility and hardship
This is echoed in Surah Al-Ahzab:
"We offered the Trust to the heavens, the earth, and the mountains, but they declined to bear it and feared it. Yet man undertook it..."
They didn’t refuse out of rebellion, but out of awe.
The path involves duty—where unwillingness = difficulty, not compulsion.
As in:
"His mother bore him in hardship and delivered him in hardship" –
Meaning: chosen willingly, despite the pain.
---
## 📖 **Gospel – John 1:1–5**
"In the beginning was the Word, and the Word was with God, and the Word was God.
He was with God in the beginning.
Through Him all things were made; without Him nothing was made that has been made.
In Him was life, and that life was the light of men.
The light shines in the darkness, and the darkness has not overcome it."
The Gospel takes us in a completely different direction.
John doesn’t describe physical creation, but a deep theological vision:
The Word = Life = Light
And this light isn’t sunlight or daytime,
but divine knowledge—revealed in the Christian view through Christ.
---
🎙️ **Conclusion**
On the first day of creation, we saw three perspectives:
* The Torah focused on physical light—an orderly beginning.
* The Qur’an focused on divine will and the heavens' formation after the earth.
* The Gospel presented light as a symbol of spiritual knowledge and divine life.
And so, we’ve seen the first and second days of creation
through the lens of the Torah, Qur’an, and Gospel.
Clear differences… and deep parallels.
Each text tells its own version of the beginning.
But the journey isn’t over…
🎯 In the next episode, we continue with Day 3 of Genesis:
Waters gather, land appears, and plants grow from the earth.
We’ll ask new questions:
🌊 Was water created before land?
🌱 How did plants appear before the sun in Genesis?
📖 Does the Qur’an mention this sequence?
✝️ And what about the Gospel—does it mention these details?
Stay with us on *Texts Under the Microscope*…
Because the scriptures still hold mysteries—and are still under analysis.
---
## 🇮🇱 **Hebrew Translation (תרגום לעברית)**
אנחנו כאן ב-*טקסטים תחת מיקרוסקופ*, מנסים להבין את הכתובים הקדושים בראש פתוח – בלי התקפה ובלי חנופה.
המטרה שלנו: לקרוא, להשוות, ולחשוב יחד.
נפתח את המסע ביום הראשון של בריאת העולם,
ונראה כיצד כל מסורת קדושה מתארת את הרגע שבו הכול התחיל.
---
### 📖 **התורה – בראשית א׳:1–5**
"בראשית ברא אלוהים את השמים ואת הארץ. והארץ הייתה תהו ובהו, וחשך על פני תהום, ורוח אלוהים מרחפת על פני המים.
ויאמר אלוהים: יהי אור; ויהי אור.
וירא אלוהים את האור כי טוב.
ויבדל אלוהים בין האור ובין החשך.
ויקרא אלוהים לאור יום, ולחשך קרא לילה.
ויהי ערב ויהי בוקר – יום אחד."
ביום הראשון, ברא אלוהים את האור, וקרא לו "יום".
החושך, שהיה קיים עוד קודם לכן – קיבל את השם "לילה".
אבל דרך ההבדלה בין האור והחושך לא מוזכרת.
---
### 📖 **היום השני – הרקיע והמים**
"ויאמר אלוהים: יהי רקיע בתוך המים, ויהי מבדיל בין מים למים... ויקרא אלוהים לרקיע שמים."
(בראשית א׳:6–8)
ביום השני, נברא הרקיע – *רָקִיעַ* – ככיפה מוצקה שמפרידה בין:
* מים שמתחת (ימים ונהרות)
* למים שמעל – אוקיינוס עליון מעל השמים
חז"ל ומפרשי המקרא מסבירים שזה היה חלק מהקוסמולוגיה הקדומה:
ארץ, מעליה מים, מעליהם כיפה, ומעל הכיפה – שוב מים.
---
### 📖 **הקוראן – סורת פֻצִּלַת (פסוקים 11–12)**
"ואז פנה אל השמים כשהיו עשן, ואמר להם ולארץ: בואו מרצון או מאונס.
אמרו: באנו ברצון.
ויכון אותם לשבעה שמים ביומיים, והוראה בכל שמיים את עניינה.
וקישטנו את השמים הקרובים בנרות ובשמירה.
זהו תכנון החכם, היודע."
בתמונה הקוראנית – השמיים עדיין לא היו מוכנים בתחילת הבריאה.
הם היו "עשן" – כלומר חומר ראשוני לא יציב.
פסוקים אחרים, כמו:
"ברא לכם את כל אשר בארץ, ואחר כך פנה לשמיים" (אל-בקרה: 29)
מראים כי הארץ קדמה בסדר לבריאת השמים.
המילה "استوى" (התעלה או פנה) – לא מעידה על תנועה פיזית,
אלא על מעבר שלב: מבריאה לארגון – כי אללה נעלה ממקום וזמן.
הפסוק "בואו מרצון או מאונס" – אינו איום,
אלא תיאור סמלי של שתי דרכים:
* ציות ללא אחריות
* או שליחות עם קושי ומחויבות
וזה חוזר גם בסורת אלאחזאב:
"הצענו את האמנה לשמים, לארץ ולהרים – הם סרבו לשאתה וחששו – והאדם נשאה."
הסירוב לא היה מרד – אלא יראה.
הקושי = אחריות, לא כפייה.
כמו ב:
"אִמו נשאתהו בעצב, ילדתהו בעצב" –
כלומר: קושי מתוך רצון, לא כפייה.
---
### 📖 **הבשורה – יוחנן א׳:1–5**
"בראשית היה הדבר, והדבר היה עם אלוהים, והדבר היה אלוהים.
הוא היה בראשית עם אלוהים.
הכול נהיה על ידו, ובלאו לא נהיה כל אשר נהיה.
בו הייתה חיים, והחיים היו אור האנשים.
והאור זורח בחושך, והחושך לא השיגו."
הבשורה לוקחת אותנו לכיוון אחר לגמרי.
יוחנן לא מתאר בריאה חומרית – אלא רעיון תאולוגי עמוק:
הדבר = החיים = האור
והאור – הוא אור רוחני, אור הדעת האלוהית,
שלפי האמונה הנוצרית, הופיעה בגוף ישו.
---
🎙️ **סיכום**
ביום הראשון של הבריאה – שלוש זוויות:
* התורה: אור פיזי – התחלה מסודרת
* הקוראן: רצון הבורא – שמיים אחרי הארץ
* הבשורה: אור כסמל לידיעה וחיים רוחניים
וכך ראינו את היום הראשון והשני של הבריאה
דרך עדשת התורה, הקוראן והבשורה.
הבדלים ברורים… ודמיון עמוק…
והמסע לא הסתיים…
🎯 בפרק הבא – ממשיכים ליום השלישי בבראשית:
המים נאספים, היבשה מופיעה, והצמחים יוצאים מן הארץ.
